پودر متابی چیست و چه کاربردی دارد؟

متابی سولفیت سدیم، یک ماده شیمیایی به شکل پودر کریستالی سفید رنگ با بویی شبیه به گوگرد دی اکسید است که در صنایع فراوانی کاربرد دار. این ماده شیمیایی، به سادگی درون آب حل می شود و به هنگام حل شدن بوی ناخوشایندی مانند سولفور ایجاد می کند. مصرف این ماده به میزان مشخص، برای انسان مشکل ساز نبوده و استفاده از آن در صنایع غذایی مزایای زیادی در پی دارد.

سولفیت ها دسته ای از آنتی اکسیدان های قوی هستند که در اکثر میوه های خشک تجاری و نوشیدنی ها یافت می شوند. این دسته از مواد که متابی سولفیت سدیم نیز جزء آن ها است، برای کاهش اکسیداسیون و فساد در فرایند خشک کردن میوه ها، کاهش سرعت قهوه ‌ای شدن میوه و به عنوان نگهدارنده برای از بین بردن باکتری ‌های مضر به مواد غذایی پخته شده، در انواع گلاب‌ ها و عرق ها و مربا استفاده می شود و در دو گرید صنعتی و خوراکی در صنایع غذایی، دارویی و تصفیه آب کاربرد دارد.

متابی سولفیت سدیم به عنوان عامل آنتی اکسیدان، نگهدارنده و تثبیت کننده کیفیت، رنگ و یا برای سفید کردن محصولات کاربرد فراوانی دارد و یکی از مواد مجاز و خوراکی در صنایع غذایی، تقطیر و یا استریل کننده نیز می باشد.

از متابی سولفیت سدیم نیز برای ضد عفونی كردن تجهیزات، بدون نياز به آب كشی به عنوان یک استابیلایزر و از بین برنده باکتری های مضر  استفاده می شود. برای این کار می توانید از دو روش غرقابی و اسپری استفاده کنید که برای هر کدام به ترتیب با ده گرم در 5 ليتر آب و یا ده گرم در 1 الی 2 لیترآب، نیاز دارید.

بررسی کاربرد متابی سولفیت سدیم در صنایع غذایی

همان طور که گفته شد، این ماده شیمیایی در گرید خوراکی و صنعتی، تولید شده و در صنایع غذایی کاربرد فراوانی دارد:

گرید خوراکی

1.کاربرد به عنوان نگهدارنده:

سدیم متابی سولفیت خوراکی عمدتا به عنوان نگهدارنده و برای جلوگیری از رشد باکتری ها در غذا و افزایش زمان ماندگاری آن ها، جلوگیری از قهوه ای شدن و از دست رفتن تازگی در میوه ها، سبزیجات و سایر مواد غذایی مورد استفاده قرار می گیرد.

میزان مصرف روزانه متابی سولفیت سدیم، در حدود 0.7 گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن انسان توصیه شده است. هر چند در صورت وجود آلرژی به ترکیبات سولفیتی، این مقدار باید کمتر باشد. غذا هایی مانند سس ها، محصولات فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس، برخی غذا های دریایی  نظیر صدف ها و ترکیبات حاوی سویا، دارای بیشترین میزان ترکیبات سولفیت می باشند.

از متابی سولفیت سدیم در تولید بیسکویت رژیمی و کم چرب به عنوان یک بهبود دهنده خمیر بیسکویت نیز استفاده می شود که در اثر آزاد کردن سولفور دی اکسید با تاثیر بر گلوتن موجود در خمیر بیسکویت، خمیری منعطف برای قالب زنی تولید می کند و مانع  از خرد شدن آن ها در زمان پخت می شود.

2. در تهیه میوه های خشک:

سولفوره کردن میوه ها موجب حفظ آن ها در برابر واکنش با هوا و اکسید شدن می شود، در نتیجه از تغییر رنگ میوه ها در هنگام خشک کردن جلوگیری می کند. با این روش از تغییر رنگ و سیاه شدن میوه هایی مانند گلابی، زردآلو، سیب و سایر میوه هایی که دارایرنگ روشن هستند، جلوگیری به عمل می آید و می توان آن ها را مدت زمان طولانی تری با حفظ طعم و رنگ، نگهداری کرد.

استفاده از متابی سولفیت سدیم برای میوه ها، باید در زمانی کوتاه و به مقدار مجاز و مشخص انجام شود. استفاده بیش از حد از پودر متابی و ماندن میوه ها در محلول های سولفور دار بیشتر از زمان مجاز، موجب خمیری شدن آن ها می گردد.

3. در تهیه آبلیمو:

متابی سولفیت سدیم، به عنوان یک ماده موثر در حفظ طعم و رنگ و به عنوان نگهدارنده مانع رشد باکتری در آبلیمو می شود.

4. تولید مربا:

خاصیت آنتی اکسیدانی متابی سولفیت سدیم، باعث می شود تا به عنوان نگهدارنده در تهیه انواع مربا و ژله نیز، مورد استفاده قرار گیرد. این ماده شیمیایی برای جلوگیری از رشد کپک و به عنوان عامل نگهدارنده در بسیاری دیگر از مواد غذایی پخته شده مانند چیپس سیب زمینی، ترشی جات، آبمیوه ها و … نیز به کاربرد می رود.

5. بسته بندی میگو:

خاصیت آنتی اکسیدانی متابی سولفیت سدیم، باعث جلوگیری از ایجاد لکه های تیره بر روی میگو شده و در نتیجه کیفیت محصول را افزایش داده و از فسادو خرابی میگو ها هنگام بسته بندی جلوگیری می نماید.

6. تولید بیسکویت:

متابی سولفیت سدیم به عنوان یک عامل کاهنده در انواع خمیر ها برای تهیه بیسکویت ها، کوکی ها، کلوچه و کراکر هم استفاده می شود. این ماده شیمیایی سبب کاهش خشکی بیسکویت و شکل منسجم آن، تخمیر درست و افزایش ماندگاری آن می شود و خمیر را برای ایجاد ورقه های بهتر انعطاف پذیر کرده و با اسید های آمینه موجود در خمیر واکنش نشان می دهد.

7. کنسرو قارچ:

قارچ نیز به محض قرار گرفتن در مجاورت اکسیژن، اکسید شده و تیره می شود. برای حفظ رنگ و افزایش طول عمر قارچ ها، آن ها را به مدت یک تا دو دقیقه در محلول 0.3 متابی سولفیت سدیم غوطه ور کرده و سپس در ظروف مخصوص نگهداری می کنند.

8. فرآورده های گوشتی:

اضافه کردن پودر متابی سولفیت سدیم به فرآورده های گوشتی، کالباس و سوسیس و … سبب حفظ رنگ صورتی مایل به قرمز گوشت شده و از تیره شدن آن جلوگیری می کند. در بسیاری از کشور ها، به دلیل معایب این ماده، استفاده از آن در فراورده های گوشتی ممنوع می باشد.

9. افزایش ماندگاری مواد غذایی:

همان طور که گفته شد، متابی سولفیت سدیم خاصیت آنتی اکسیدانی داشته و با کاهش اکسیژن موجود در سطح مواد غذایی، سبب افزایش ماندگاری مواد غذایی شده و از رشد قارچ و کپک در سطح محصولات جلوگیری کرده و طول عمر آن ها را افزایش می دهد.

10. در گلاب گیریو عرق گیری:

وقتی پودر متابی سولفیت سدیم به دستگاه‌ های تقطیر و پروسه گلاب گیری و عرق گیری اضافه می شود، گاز دی اکسید گوگرد آزاد می کند. این گاز از رشد اکثر میکروارگانیسم های مضر و تهدید کننده سلامتی جلوگیری کرده و در حکم یک آنتی اکسیدان قوی عمل می کند. ضمن اینکه از رنگ و طعم های انواع عرق و گلاب هم محافظت می کند.

گرید صنعتی

 1.به عنوان یک عامل پاک کننده:

متابی سولفیت صنعتی در کارخانجات تولید نوشیدنی برای استریل و ایجاد خاصیت آنتی اکسیدانی مورد استفاده قرار می گیرد. به همین دلیل برخی افراد که به علت حساسیت به این مواد شیمیایی، بعد از نوشیدن برخی نوشیدنی ها دچار حساسیت می شوند.

2. در صنایع تصفیه آب:

از متابی سولفیت سدیم برای حذف کلر اضافی موجود در آب، در فرآیند تصفیه آب استفاده می شود. همچنین به عنوان عامل ضد باکتری و برطرف کردن جرم لوله های دستگاه آب شیرین کن نیز به کاربرد می رود.

استفاده از متابی سولفیت سدیم می تواند اکسیژن محلول در آب را جذب نماید و از میزان آن در آب بکاهد. کلر و اوزون دو ماده اکسید کننده هستند که می توانند در هنگام تصفیه آب، موجب نابودی آن شوند.

3. در صنایع آرایشی بهداشتی:

صنایع آرایشی و بهداشتی به سبب گستردگی بالا طیف وسیعی از مواد شیمیایی را پوشش می دهد، محصولاتی از قبیل لاک های ناخن، انواع شامپو ها، ماسک ها، کرم ها و لوسیون ها تنها بخشی از محصولاتی هستند که این ماده شیمیایی در فرمولاسیون آن ها استفاده می شود. از متابی سولفیت سدیم به عنوان نگهدارنده و آنتی اکسیدان در مواد آرایشی و بهداشتی و در شامپو ها و لوسیون های صاف کننده مو نیز استفاده می شود.

4. در صنایع نساجی و کاغذ سازی:

متابی سولفیت سدیم در صنعت ساخت کاغذ و نساجی به دلیل کلر زدایی به عنوان سفید کننده کاغذ، کتان، پارچه، پشم و … و در تولید پارچه های با کیفیت، جلوگیری از فرسودگی لباس و برگشت لباس های آب رفته به حالت عادی، استفاده می شود.

5. داروسازی:

این ماده شیمیایی در تولید برخی از دارو ها به منظور مکمل مورد استفاده قرار می گیرد و به عنوان یک آنتی اکسیدان در فرمولاسیون دارویی خوراکی، تزریقی و موضعی استفاده می شود. این محصول در pH اسیدی به عنوان نگهدارنده در دارو های خوراکی مانند شربت و احیا کننده استامینوفن مورد استفاده قرار می گیرد.

6. استخراج طلا:

این ماده معمولا برای کاهش میزان آلاینده و رسوب طلا و رسوب دهی طلا در محلول های تیزاب سلطانی و کلرید طلا مورد استفاده قرار می گیرد. وقتی این ماده در آب حل می شود گاز سولفور دی اکسید تشکیل می شود که در رسوب دهی طلا از محلول بسیار مناسب می باشد. این ماده به دلیل آنکه انتخابی عمل می کند و سبب ایجاد رسوب می شود، محبوبیت زیادی دارد.

7. جذب رطوبت در کیف و کفش های چرم:

متابی سولفیت سدیم در صنعت چرم سازی نیز کاربرد های فراوانی دارد و در جلوگیری از بوی نامطبوع و ترک خوردن چرم، کاهش رطوبت و کمک به مرغوبیت چرم، بسیار موثر است. این ماده به صورت خشک برای جذب رطوبت دربسته بندی های کفش ها و یا کیف ها نیز استفاده می شود.

8. چاپ عکس:

به دلیل خاصیت اسیدی و نگهدارنده بودن این ماده شیمیای، استفاده از آن در تاریکخانه های چاپ عکس در عکاسی، بسیار مناسب است. هر چند در حال حاضر این شیوه ظهور عکس در حال منسوخ شدن می باشد.

9. سایر کاربردها:

• تولید کرم نارگیل: برای سفید کردن کرم نارگیل و بالا بردن طول عمر آن
• آزمایشات: استفاده در آزمایش نوعی کم خونی به نام سلول داسی
• تولید شراب و نوشیدنی های الکلی: معمولا از متابی سولفیت سدیم به عنوان یک تثبیت کننده و نگهدارنده برای تولید شراب استفاده می شود.

مزایای استفاده از متابی سولفیت سدیم

همان طور که گفته شد، سدیم متابی سولفیت چه در صنایع غذایی و چه در صنایع دیگر کاربرد و مزایای فراوانی دارد. از جمله مزایای این ماده شیمیایی می توان به جلوگیری از رشد کپک و باکتری در محصولات غذایی، حفظ رنگ، کیفیت و طعم آن ها و … اشاره کرد. این ماده خاصیت آنتی اکسیدانی دارد و واکنش آن با اکسیژن موجود در بافت مواد غذایی، از اکسید شدن آن ها جلوگیری کرده و کیفیت آن ها را حفظ می نماید. با استفاده این ماده در صنایع غذایی، مدت زمان نگهداری آن ها نیز افزایش یافته و در برابر باکتری ها حفظ می شوند.

مضرات متابی سولفیت سدیم

• به طور کلی در دوران بارداری باید نسبت به مصرف مواد مختلف دقت بیشتری کرد. در اکثر مواد غذایی که از نگه دارنده ها استفاده می کنند که حاوی ترکیبات سولفیت می باشند بنابراین باید در هنگام بارداری کمتر مصرف شوند.
• سدیم متابی سولفیت نیز به طور کلی خطری ایجاد نمی کند اما در بعضی افراد که به سولفیت حساسیت دارند، ممکن است سبب تهوع و اسهال تورم صورت و مشکل در تنفس شود.
• استفاده بیش از اندازه استاندارد ازمتابی سولفیت سدیم به عنوان عامل نگهدارنده غذا، باعث از بین رفتن تعادل سولفیت در کبد انسان شده و در صورت مصرف بیش از اندازه و مداوم از آن، آسیب های زیان باری به سیستم ایمنی بدن انسان وارد می شود.
• طبق تحقیقات صورت گرفته، این ماده باسرطان، اختلال در باروری و رشد کودک و هم چنین مشکلات عصبی در ارتباط است.
• افراد مبتلا به آسم و سایر آلرژی ها نیز ممکن است به این ماده شیمیایی حساس باشند.
• این ترکیب را به هیچ عنوان نباید به صورت خالص مصرف کرد، زیرا باعث تحریک دستگاه گوارش انسان می شود و با اسید معده واکنش می دهد و سولفوریک اسید تولید می کند.
• مصرف مقدار بالای متابی سولفیت سدیم، می تواند موجب تهوع، استفراغ، اسهال، درد شکمی، اختلالات گردش خون و اخلال در سیستم عصبی انسان شود.
• متابی سولفیت سدیم، ماده شیمیایی بوده که در کنار مزایای بسیار زیاد خود، مضراتی برای انسان دارد. یکی از مضرات محصول این است که استنشاق مستقیم آن است که به سیستم تنفسی و ریه انسان آسیب جدی می رساند. از این رو رعایت نکات ایمنی در هنگام استفاده از این ماده، ضروری است.

موارد ایمنی در استفاده از  سدیم متابی سولفیت

• از جمله موارد ایمنی که باید هنگام کار با این ماده شیمیایی رعایت کرد استفاده از دستکش و نبوییدن آن است، زیرا استفاده از این محصول می تواند موجب آسیب و تحریک پوست شود.
• این ماده غیر قابل اشتعال است و ممکن است حین کار کردن در دما های بالا به اکسید های خطرناکی از سدیم و سولفور تجزیه شود.
• همچنین در هنگام مخلوط شدن با آب واکنش می دهد و به یک اسید خورنده تبدیل می گردد.
• هنگامی که سدیم متابی سولفیت شیمیایی خیس شود و یا در تماس با بخار آب قرار گیرد، گاز سمی گوگرد دی اکسید تولید می شود. از این رو افرادی که با این ماده سروکار دارند، باید تمام نکات ایمنی لازم را رعایت کرده و با احتیاط رفتار کنید.

طرز استفاده از پودر متابی در  تهیه میوه خشک

همان گونه که در ابتدای متن گفته شد، برای جلوگیری از سیاه شدن میوه خشک از محلول آب و متابی سولفیت سدیم استفاده می شود. همچنین این ماده همانند نگهدارنده عمل کرده و از فساد میوه خشک جلوگیری می کند. طرز استفاده از متابی سولفیت سدیم در میوه خشک به این صورت است که در 20 لیتر آب، یک قاشق غذا خوری معادل 10 گرم پودر متابی سولفیت سدیم ریخته می شود. پس از حل کردن پودر در آب، میوه ها درون محلول قرار داده و سپس به دستگاه میوه خشک کن منتقل کنید.

دستورالعمل  استفاده از متابی به شرح زیر می باشد:

فرو بردن میوه در سولفیت می تواند اثر ضد تیرگی طولانی مدت همانند سولفوراسیون را داشته باشد اما سریع تر و راحت تر می توان از بی سولفیت سدیم، سولفیت سدیم یا متابی سولفیت سدیم که دارای USP (درجه غذایی) یا درجه معرف (خالص) هستند استفاده کرد.

• 1 الی 1.5 قاشق چای خوری متابی سولفیت سدیم را در یک لیتر آب خنک حل کنید.
• میوه های اسلایس شده را در محلول تهیه شده به طور کامل غوطه ور کنید.( 5 دقیقه برای میوه های برش داده و 15 دقیقه برای میوه های بزرگتر و نصف شده قرار دهید تا باعث خمیری شدن میوه ها نشود و ظاهر و خواص میوه ها حفظ شوند.)
• بعد از اینکه زمان مورد نظر به پایان رسید، میوه ها را با آب سرد بشویید.
• سپس، میوه را آبکش کرده اجازه دهید تا خشک شوند.
• و در آخر آن ها را سینی های دستگاه خشکن میوه قرار دهید.

چند نکته بسیار مهم

• توجه داشته باشید که محلول سولفیت و آب را پس از یک بار استفاده و غوطه ور کردن میوه ها دور بریزید و دوباره استفاده نکنید.
• اگر به سولفیت حساسیت دارید یا می خواهید به طور کلی از آن ها اجتناب کنید، از یکی از روش های اسید اسکوربیک ویتامین C، آب میوه، شیر عسل و آبلیمو و شکر می توان برای جلوگیری از قهوه ای شدن میوه های خشک خود در استفاده نمایید.
• مطالعات نشان می دهند که پیش تیمار با محلول اسیدی یا غوطه وری در متابی سولفیت سدیم باعث افزایش تخریب باکتری های مضر، از جمله اشرشیاکولی، گونه های سالمونلا و لیستریا مونوسیتوژنز در طول خشک شدن می شود.
• مصرف پودر متابی تقریبا هیچ عارضه جانبی ندارد و ایمنی آن توسط سازمان غذا و دارو و سازمان تایید شده است.
• می توانید با خیساندن میوه های خشک در آب همراه با جوش شیرین، به مدت یک ساعت، سولفیت ها را از آن ها بشویید.
• این ماده دارای خاصیت آنتی اکسیدانی است به همین دلیل به عنوان نگهدارنده مورد استفاده قرار می گیرد.
• این محلول دارای ph 4.6 است.
• کلسیم سولفات 516 و اسید اسکوربیک 300 جایگزین های ایمنی برای این ترکیب هستند.

شما می توانید برای استعلام قیمت متابی سولفیت سدیم و خرید آن با کارشناسان فروشگاه تجهیز صنعت در تماس باشید. فروشگاه تجهیز صنعت تهران همواره محصولات با کیفیتی را به مشتریان خود ارائه می دهد. شما می توانید برای خرید متابی سولفیت سدیم با آسودگی خاطر و با اطمینان از کیفیت محصول با کارشناسان فروش تجهیز صنعت تهران در تماس باشید.

شما همراهان عزیز، برای تهیه پودر متابی می توانید به صورت غیر حضوری به سایت فروشگاهی تجهیز صنعت تهران به آدرس اینترنتی زیر مراجعه نمایید و نسبت به سفارش و خرید و ارسال آن، اقدام نمایید:

tajhizsanati.com

و یا به صورت حضوری همه روزه عصرها به آدرس زیر مراجعه نمایید:

تهران، بزرگراه امام علی (یا از مسیر دیگر: صیاد شیرازی)، میدان سبلان، خیابان حیدری (لشکری سابق)، انتهای خیابان رضایی، روبروی مسجد ائمه اطهار، نبش کوچه خواص، پلاک36

و برای هماهنگی بیشتر و پاسخ سوال های خود با شماره های زیر تماس بگیرید:

02186125233 -09194855963- 09926291231 – 09194855983

و. پوریانی – مدیریت بلاگ سایت تجهیز صنعت تهران